5 maart, 150ste geboortedag ‘Klaine Keizer’ in kleine kring herdacht

Als dorpshistoricus van Ouwe-Syl bijt Sytse Keizer zich al tientallen jarenals een pitbull in de geschiedenis van Het Bildt en haar landschap, én in het bijzonder die van zijn geboorteplaats. Sinds 1985 verzamelt Keizer alles, maar dan ook alles wat van Gerrit Keizer op zijn speurpad komt. Maandag 3 maart was het op de dag af 150 jaar geleden, dat lilliputter ‘De Klaine Keizer’ het levenslicht zag. Voor Sytse, die heel ver familie van de kleine Bilkert is, was het aanleiding om hier met een tiental genodigden bij stil te staan.

Voor het geboortehuis van de meest bekende Ouwesylster vertelt de grote Keizer gepassioneerd over de kleinste Keizer, die na zijn geboorte (4-3-1874) in het huis op de DS. Schuilingstraat 32 op nog acht andere plekken in het dorp heeft gewoond, zo heeft de historicus boven water weten te halen.

Klaine Gerrit (zoon van Johannes en Joukje) was niet zomaar een dwerg, hij ging dankzij of ondanks zijn klein formaat als een soort van kermisattractie door het leven. Ook al groeide het ‘machtig moai mantsy’ op het Bildt op, een groot deel vertoefde hij buiten de landsgrenzen. Naast zijn Europese tour verbleef de ondermaatse Gerrit tot twee keer in het grote en verre Amerika. Met zijn handicap trok Klaine Gerrit alom aandacht. Als bezienswaardigheid  vertoonde hij zijn kunstjes o.a. in Antwerpen, Parijs, Londen, Praag en Wenen. Overal vergaapten de mensen zich aan het kleine wonder uit het Bildt. De wereld was groter dan Europa, New York, Philadelphia, Detroit en Pittsburgh, ook in de Verenigde Staten kende de 96 centimeter lange of korte acrobatische Bilkert veel succes.

Toch bleek dat succes, nadat Keizer (in handen gevallen van kermisexploitanten) en opnieuw in Amerika terecht kwam, een keerzijde te hebben. Gerrit werd door zijn impresario uitgebuit, moest op verzoek opdraven en kunstjes vertonen. Het maakte de geboren Bilkert ongelukkig, hij gooide zijn kop in de nek en wilde weer naar hús. Zijn in Nederland wonende moeder had een naar onderbuikgevoel wat maakte dat ze haar zoon - zonder hij dat wist - achterna reisde. Tijdens een optreden zat Gerrits mim tussen het publiek en moest hoesten. “Der is ôns mim”,  riep de circusact al hollend vanaf het podium naar mim. De hoest van mim bracht Gerrit voorgoed terug naar Nederlands grondgebied.

Gerrit beging beroepsmatig een metamorfose door evangelist te worden, wat helaas uitdraaide op een fiasco. In zijn woonplaats Loosduinen werden Gerrit en zijn moeder op zijn 50ste verjaardag getrakteerd op een uitbundig feest, in diezelfde plek kreeg Keizer in 1985 zijn eigen straatnaam, het korte straatje tussen Loosduinse Hoofdplein en de Tramstraat draagt tot op de dag van vandaag de naam ‘Kleine Gerrit’. Op 30 oktober 1946 verraste Klaine Gerrit de inwoners van zijn geboorteplaats Ouwe-Syl met zijn terugkomst. Zeven weken later overleed Gerrit op 72 jarige leeftijd.

Op Ouwe-Syl zijn nog een aantal herinneringen waarmee Gerrit Keizer aan het dorp verbonden blijft. Het Klaine Keizer Padsy en het schitterend op ware grote gemaakte beeldsy van de wereldberoemde Ouwesylster. In de Aerden Plaats zijn nog tastbare herinneringen te vinden. Zo staan er in een vitrine verschillende voorwerpen van Gerrit, die daar permanent tentoon worden gesteld. Zelfs zijn ‘fietsy’ is na een wereldreis weer terug waar het hoort te zijn. Het fietsje kent een bijzonder verhaal. Joukje Rodenhuis wilde het fietsje al op jonge leeftijd graag in de familie houden, toch was het op een gegeven moment van pake’s schuurzolder verdwenen. Tientallen jaren bleef haar wens onbeantwoord en de fiets duis spoorloos. Totdat ze met Henk de Vries (die familie in Canada heeft) in contact kwam. Toen het fietsje ter sprake kwam antwoorde Henk: “Ik hew femily in Canada weunen, der kin ik wel’s ’n baltsy opgooie.”

Dat wonderen bestaan, bleek enkele maanden later. Via, via, via kwam Henk het fietsje op het spoor. Het toeval wilde dat Rutger Visser vanuit Canada naar Ouwe-Syl zou komen om daar een schoolreünie bij te wonen. Het fietsje werd van de ene naar de andere kant van het grote Canada gebracht, Rutger pakte het stevig in en nam het bijzondere fietsje stevig verpakt in een grote doos mee naar Nederland. Op Schiphol kwam Rutger vanuit de schuifdeuren het Bildts ontvangstcomité tegemoet met de doos hoog boven zijn hoofd en met de alleszeggende woorden: “I got him!”

Het inspirerende verhaal rondom de kleine Keizer blijft de grote Keizer nu al bijna 40 jaar achtervolgen. Ieder jaar komt er nog nieuwe informatie over het Bildtse fenomeen aan het licht, wat bij Sytse in goede handen terechtkomt. Sterker, de grote Keizer is bezig met een biografie te schrijven over zijn ver familielid. In het najaar hoopt Sytse het boek als E-boek te kunnen presenteren. Waarom geen papieren versie? “Dat kost my ongeveer €15.000,-.  ’t Produseren fan ’n boek is trouwens ok slecht foor ’t miljeu,” weet hij. Maar de  belangrijkste reden is dat je een E-boek continue kunt blijven updaten met nieuwe informatie. Omdat dat er steeds weer op het bureau van Keizer terechtkomt, is deze keuze zeker te rechtvaardigen.

Ter gelegenheid van zijn 150ste geboortedag had Sytse een bos narcissen bij het beeldsy van Klaine Keizer onder een doek verstopt, wat hij samen met Gerrit’s nazaat Thedo Keizer (Apeldoorn) op Gerrits 150ste geboortedag onthulde.